YÜKLENİYOR...

Category "Çizgi Grafik"

Alan Grafiklerin Etkisini Artırmak

Alan Grafik, Çizgi Grafik, Veri Görselleştirme

Zamansal gelişimi göstermenin yollarından ikisi çizgi ve alan grafikler. Eğer tek bir değerin zamansal değişimini göstermek istiyorsak, çizgi grafik yeterli etkiye sahip olmuyor. Alan grafikler ise dolgu olacak alanın boyutuna göre çok fazla renk patlamasına neden olabiliyor. Örneğin 1960 yılından itibaren ülke nüfusunun gelişiminin grafiğini oluşturalım:

Çizgi grafik kullandığımda çok fazla boşluk alan yer aldığından, yeterince etkili olmuyor.

Alan grafik kullanıldığında ise grafiğin yarı alanı boyanacağından bu grafik de göz yorucu olabiliyor. Bunu aşmanın yollarından birisi, grafiği bölümlere ayırmak. Böylece grafiği parça parça daha kolay sindirebiliriz:

Bunu sağlamak için verileri farklı sütunlara alıyorum ve Excel de her bir sütunu ayrı renkte bana göstermeye başlıyor. Fakat bu durumda da, Excel her bir parçanın ilk değerinden önce 0 değeri var şeklinde kabul ettiğinden, alanı da 0 noktasından başlatıyor. Bunu engellemek için Excel’in Veri Seç menüsünün içinde Gizli ve Boş hücrelerin gösterimi bölümünden, boş hücreleri boşluk olarak göstermesini istiyoruz.

Oluşan parçaların hangi yıllara dair veri içerdiğini zaten eksen başlıklarından anlayabileceğiz. Dolayısıyla altta yer alan açıklama (gösterge/lejan) bölümüne ihtiyacımız bulunmuyor. En sade grafiği oluşturmak adına, o bölümü de silebiliriz.

Eksende yer alan bilgilerin gösterimini de sadeleştirebiliriz. Hepsi milyon bilgisi olduğundan eksen bilgilerini düzenleyip birimi milyona çevirdim.

Renklendirmeyi Excel kendisi otomatik belirlemişti ancak her bir parçayı ayrı ayrı renklendirmeye de ihtiyacım bulunmuyor. Grafiği kullanırken vereceğim mesajı destekleyecek şekilde renklendirme yapabilirim:

Zaman ekseninde de her yılın yazılması gerekmiyor. Orada da 5 senede bir metin yazacak şekilde tablomdaki verileri sadeleştirebilirim. Bu da okumayı kolaylaştıracaktır:

Bu şekilde grafiğim kullanıma hazır; ama ben grafiği salt alanla göstermek yerine, bir de çizgi grafikten destek alarak etkiyi artırmak istiyorum. Bunu yapmak için denediğim ilk yöntem alan grafiğe çerçeve (ana hat/kenarlık) eklemek; fakat çerçeve eklediğimde bu çizgiler -benim istediğim şekilde- alanın sadece üstünde değil, her yanında görüntüleniyor:

Bu şekilde çerçeve kullanmak yerine, aynı datadan bir de çizgi grafikler yerleştiriyorum. Aynı datayı yeniden Veri Seç üzerinden eklediğimde yine yeni data renklendirilmiş sütunlar olarak grafikte yer alıyor.

Daha sonra bu yeni eklediğim 6 seriyi sütun grafikten çizgi grafiğe çeviriyorum:

Ardından çizgilerin renklerini de alan rengine uyumlu olacak şekilde düzenliyorum:

Grafikte kullanılan metinlerin fontunu en çok beğendiğim fonta (Titillium) çeviriyorum.

Ve son hamle olarak da, grafiği sunmayıp web sayfamda paylaşacağımdan, grafiğin mesajını başlık olarak yerleştiriyorum.

Date: Şub 20, 2020
AUTHOR: Deniz Aksoy

Basit Karşılaştırma Grafiği

Çizgi Grafik, Eğim Grafiği, Veri Görselleştirme

Twitter’dan takip ettiğim İsmail Şayan, sporun ekonomisi üzerine çok iyi bilgiler paylaşıyor. Geçen hafta 4 büyükler diye tabir ettiğimiz Beşiktaş, Fenerbahçe, Galatasaray ve Trabzonspor’un, kamuya açık olarak paylaştığı bilgilerden yola çıkarak kredi borçlarını karşılaştırdı:

Bu bilgileri bir grafikte görmek isteyince akla tabii ilk olarak sütun grafik geliyor.

Excel’in varsayılan olarak oluşturduğu grafik bu; fakat bu grafikte kulüplerin iki farklı dönemdeki bilgilerini kolayca kıyaslamak mümkün değil. Sürekli gözümüz bir sola bir sağa gitmek sorunda kalıyor. Bu da okumayı zorlaştırıyor.

Hemen satır-sütun değişikliğiyle diğer halini denemek istedim:

Bu grafikte tekil olarak kulüplerden birine baktığımızda, iki dönemin kıyasını yapabiliyoruz. Ancak bu kez de kulüpleri birbiriyle okumak çok kolay olmuyor. Grafik Sürekliliği (Graphic Continuum – https://visual.ly/blog/graphic-continuum/) dokümanından faydalanarak, kategori karşılaştırılmasına farklı bir grafik seçmeyi denedim. İki dönem içinde birden çok parametreyi kıyas için kullanılabilecek grafik olarak hemen Eğim Grafiği (Slope/Bump Chart) gözüme çarptı. Excel’de bu grafik kendi adıyla yer almıyor ancak birkaç farklı grafiği kullanarak bunu oluşturmak mümkün. Birisi çizgi grafik, diğeri ise nokta dağılım grafiği (scatterplot). Çizgi grafiği seçtim ve eğim grafiğini en sade haliyle oluşturmak için düzenlemelerimi yapmaya başladım.

Çizgilerin renklerinin kime ait olduğunu göstermek için gösterge bölümünü kullanmak yerine doğrudan çizgiye yazmayı tercih ediyorum.

Değerleri de okumak bu grafikte değerli, o yüzden y ekseninde yer alması yerine, o bilgiyi de yine çizgi üzerinde göstermeyi seçtim.

Elimizde sadece iki tarihe dair veri var, dolayısıyla diğer ayların grafikte yer almasına da ihtiyacımız yok. Ancak excel x eksinini tarih sıralaması olarak gördüğünden otomatik olarak onları getiriyor. Dolayısıyla onları uçurmak için ekseni tarih değil, metin ekseni olarak ayarladım ve grafiğin çizim alanını daraltarak çizgileri biraz daha kısalttım.

Renkler Excel tarafından atanan otomatik renkler; ancak bu grafik için herhangi bir anlamları bulunmuyor. Rengi yine bir amaç için kullanmayı seçiyorum:

Eğim grafiğinin bir tasarım özelliği olarak, çizgilerin iki ucuna birer nokta ekledim.

Grafiğin mesajını başlığa aldım, değerlerin neyi ifade ettiğine dair bilgiyi ekledim, fontları kendi favori fontuma getirdim, gereksiz olan grafik çerçevesini kaldırdım ve sonuç görsel:

Date: Oca 28, 2020
AUTHOR: Deniz Aksoy

Verileri Nasıl Sıralamalı?

Alan Grafik, Çizgi Grafik, Çubuk Grafik, Sütun Grafik, Veri Görselleştirme, Yeniden Tasarlama

Geçtiğimiz hafta, Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nden (MGM) Erdoğan Bölük, Türkiye’de görülen hava sıcaklıklarıyla ilgili şu tweeti paylaştı:

Grafik bize diyor ki: “Son 20 yıl içerisinde yaşanan bir sıcaklık anomalisi var”. Tam bir açıklama olmasa da, her yılın ortalama sıcaklığının 2000 yılının sıcaklık ortalamasıyla olan farkını görüntülüyoruz. Grafik ne kadar alarm veren bir durumu gösterse de, zaman içerisindeki gelişimi anlayamıyoruz. Tabii hemen kolları sıvadım ve “Ben olsam nasıl yapardım?” sorusunun yanıtı için öncelikle grafiği bire bir kendim oluşturdum:

Grafiğe biraz bakınca düzenlemek isteyeceğim birkaç detay görmüştüm aslında:

  • Hem veri etiketi (data label) hem de Y ekseni etiketi kullanmamak.
  • İçeriğin ön plana çıkmasını sağlayacak beyaz arka planı kullanmak.
  • Grafiğin okunmasında en önemli unsurlardan birisi olan sadeliği korumak için gölge gibi bir görsel efekti kullanmamak.
  • X ekseninde yer alan yılların dikey değil, yatay yazılmasını sağlamak.
  • Başlıkta grafiğin mesajını verip, mevcut başlıktaki bilgilendirmeyi alt başlık olarak yerleştirmek.

Ancak tüm bunların ötesinde bir veri görselleştirme hatası bulunuyor grafikte. Zamansal değerleri anlatan bir grafiğin veri sıralaması, verilerin değerlerine göre değil, zamanına göre yapılmalıdır. Dolayısıyla ilk yaptığım değişiklik bu oldu:

Ancak bu durumda grafikten sıcaklık değerlerinin zaman içerisinde nasıl değiştiğini okuyabiliriz. Mevcut halinden sıcaklıkların ne zaman 2000 yılının değerlerinin altına düştüğünü, öncesinde sonrasında neler olduğunu okumak mümkün değildi.

Buradan itibaren yapılması gereken diğer değişiklikleri uyguladım:

Bu noktada da, acaba bu zamansal değişimi göstermenin doğru yolu alan grafiği midir? Yoksa örneğin çubuk grafik, sütun grafik veya çizgi grafik kullanılabilir miydi?

Çubuk Grafik
Sütun Grafik
Çizgi Grafik

Bu üç grafikten kesin olarak kullanmayacağım bir grafik var, o da çubuk grafik… Çünkü çubuk grafiklerdeki 0’ın sağı/solunda pozitif/negatif değerleri görmek bizim çok alışık olduğumuz bir durum değil. Eğer bir grafikte pozitif ve negatif değerler varsa mutlaka sütun/alan/çizgi grafikten birini seçmeliyiz.

Peki bu 3 grafiğin arasında katı bir doğru var mı? Hayır. Benim seçimim çizgi grafik olurdu ama sütun veya alan seçene de lafım olmaz 🙂

Date: Oca 13, 2020
AUTHOR: Deniz Aksoy

Zamansal Değişim Grafikleri

Çizgi Grafik, Veri Görselleştirme, Yeniden Tasarlama

2 gün önce Ekonomi Profesörü Veysel Ulusoy twitter hesabından şu tweeti paylaştı:

Bu grafiği görünce aklıma hali hazırda paylaşmak istediğim bir yeniden tasarlama geldi. Tam da uygun bir örnek yakalamışken kullanmak istedim.

Şimdi öncelikle grafiğimizi değerlendirerek işe başlayalım. 3 şehre ait 15 yıllık GSMH verilerini görüyoruz ve grafiğin kendisinden alabileceğimiz bir mesaj yok. Sadece bize verileri görüntülemiş. Fakat bu 45 veriyi birbirinin içine geçmişken kıyaslamak kolay değil. Dolayısıyla burada zamansal datanın değişim kıyasını yapabilmenin doğru yolu sütun grafik değil. Grafik Sürekliliği (The Graphic Continuum) infografiğinden yararlandığımızda, zamansal değişimleri gösteren grafikler: Çizgi Grafikler ve Alan Grafikler. Burada kümülatif bir bilgi olmadığından alan grafikleri kullanmak uygun olmayacaktır, dolayısıyla seçimimiz Çizgi Grafik:

Renkler Excel tarafından atanan otomatik palet renkleri. Ancak bu renklerin bir anlamı yok bu grafikte. Peki nasıl renklendirmeliyiz? Hocamızın mesajına bakalım: “Bölgesel gelir farklılığı düalist ekonominin göstergelerini destekler nitelikte…” Demek ki aslında düşük gelirli olan şehirlerimizi vurgulamaya çalışıyoruz ve İstanbul verisi de onların karşısında zıt olarak verdiğimiz ek bilgi. Bu durumda grafiğimizi şu şekilde düzenlememiz gerekiyor:

Tabii bu durumda hangi çizginin Adana, hangisinin Adıyaman olduğunu belirtmek için ya farklı renkler kullanmalıyız ya da bir grafik düzenleme işlemi olarak alt kısımdaki açıklama kısmını (gösterge veya lejan olarak da isimlendirilir) grafiğin içine dahil etmeliyiz.

Eğer çizgilerimizin bir rengi varsa açıklama metinlerini de aynı renkte kullanmak grafiğin okunmasını kolaylaştıracaktır.

Sormamız gereken bir diğer soru da şu: Bu şehirlerin düşük GSMH olduğunu nasıl düşünüyoruz? Neye göre düşük? Evet İstanbul’a göre düşük ama belki de diğer şehirlerden yüksek. Dolayısıyla grafikte yer alması gereken bir diğer bilgi Türkiye Ortalama verisi.

Ancak bu noktada şunu kaçırmamamız gerekiyor: Türkiye verisi bir şehir verisi değil, yani aslında farklı tipte bir veriyi aynı grafikle göstermeye çalışıyoruz. Türkiye verisini farklı bir biçimde göstermek, -farklı bir çizgi tipi veya farklı bir grafikle- verileri ayrıştırmayı kolaylaştıracaktır. Ben alan grafikle göstermeyi tercih ettim:

Evet şimdi grafiğimiz mesajımızı çok daha net bir şekilde göstermeye başladı. Peki ya mesajımız neden burada yok? Hadi onu da ekleyelim:

Son olarak grafik eksenlerini de grafiğin geri kalanının biçimine uygun hale getirip çalışmamızı sonlandırabiliriz:

Nereden Nereye Geldik?

Date: Oca 6, 2020
AUTHOR: Deniz Aksoy

İşsizlik oranları yükselişte

Çizgi Grafik, Veri Görselleştirme, Yeniden Tasarlama

Hazırladığınız grafiği bir sunumda kullanacaksanız, grafiğin desteklediği mesajı sunuş sırasında kendiniz söyleyin. Ancak eğer ki grafiği bir raporun içinde gönderecekseniz, grafik kendi kendine konuşmalıdır. Bu durumda da, mesajın grafikten kolayca okunabildiğinden emin olun. Renk kullanımı üzerinden Gestalt’ın benzerlik prensibi ve arkaplan ayrıştırması üzerinden şekil/zemin prensibi algıyı şekillendirecektir.

Date: Ara 23, 2019
AUTHOR: Deniz Aksoy

Dinamik Grafikler

Çizgi Grafik, Dinamik Grafik, Veri Görselleştirme

Excel’de hazırlamayı en sevdiğim işlerden birisi dinamik grafikler. Ürün satışlarını grafikleştirirken şunu düşündüm, son ayın verisini bir önceki ayla ve bir önceki yılın aynı ayıyla kıyaslamak isterim. 10 farklı ürünüm var, hepsini beraber karmaşa içinde göstermektense, seçtiğim ürünün grafiğinin o anda karşımda hazırlanmasını tercih ederim. Bir yandan bilgi olarak hepsinin özet verisi de yanda yer alsın tabii… Değişen grafik başlığı, grafik içi metinler, metin renkleri de işin makyaj kısımları… Siz dashboardda başka neyi görmek istersiniz?

Date: Ara 9, 2019
AUTHOR: Deniz Aksoy